Aile biçimleri, yerleşim yeri esasına göre yapıldığında köy ailesi, kent ailesi, gecekondu ailesi ve her ne kadar artık günümüzde çok kullanılmasa da kasaba ailesi olarak sıralanabilir.
Köy ailesi: Küçük esnaf ve zanaatkârlar, küçük tüccar, toprağı kendisi işleyen çiftçi, küçük memur ve bir ölçüde de işçi ailelerinden oluşur. Çoğunun kökeni kasaba ve köylerdir. Köy ailesi sosyal denetim ve dayanışma yönünden güçlüdür.
Gecekondu ailesi (geçiş ailesi): Kırsal kesimin nüfusunun artması, toprağın verimsizleşmesi, makineli tarıma geçilmesiyle iş gücü fazlalığının doğması, nüfus yoğunluğuyla birlikte hane başına düşen toprağın azalması; sağlık, eğitim sorunları gibi itici nedenler bunun yanı sıra kentin her yönden (sosyal, ekonomik, eğitim, sağlık vb.) çekici özelliklerinden dolayı büyük kentlere göç etmesiyle birlikte kentlerin çoğunlukla kenar mahallelerinde oluşan aile biçimidir.
Kent ailesi: Tarımdan kopmuş işçi, memur, esnaf aileleridir. Kentsel yörelerde oturanlar tarım dışı üretim faaliyetleriyle ilgilenirler. Akrabalık ilişkileri ve bağları daha zayıftır. Aile üyelerinin ve akrabaların birbirleri üzerindeki toplumsal kontrolü zayıflamıştır.
Aile Türleri
Otoriteye Göre
Anaerkil Aile: Kadının statüsü erkekten üstündür. Akrabalık ve miras kadına göre düzenlenir. Matrilokal evlilik görülür. Otoriteyi (erki), anne adına annenin büyük erkek kardeşi kullanır. Akrabalık kadın soyundan geçer. Kalabalık aile özelliği gösterir.
Ataerkil Aile: Otorite babaya aittir. Baba büyük yetkilere sahiptir. Örneğin, bütün mülkiyet babaya aittir. Ataerkil ailede patrilokal evlilik türü görülür. Akrabalık erkek soyundan geçer. Bu aile türü de kalabalık aile özelliğine sahiptir.
Üye Sayısına Göre
Büyük (Geniş) Aile: Geleneksel geniş aile olarak da adlandırılır. Bu aile; evli bir çifti, bunların evlenmemiş çocukları, evlenmiş erkek çocukları, gelin, torun ve akrabaları kapsar.
Sanayi öncesi toplumlarda ve kırsal kesimde yaygın olarak görülen aile türüdür. Ailenin reisi genellikle en yaşlı erkektir. Bu aile anaerkil veya ataerkil özellikler gösterebilir.
Küçük (Çekirdek) Aile: Çekirdek ya da modern aile olarak da adlandırılmaktadır.
Anne, baba ve evlenmemiş çocuklardan oluşur. Sanayi toplumlarında özellikle kentlerde görülen ailedir. Ailenin temel ögeleri eşlerdir. Çocuklar evlenince aileden ayrılır.
Günümüzdeki Çekirdek Ailenin Genel Özellikleri
- Bireylerin özgür iradeleriyle oluşur. Bireyler istekleri ve onayları olmaksızın evlenmeye zorlanamaz.
- Kadın, ev dışında çalışma yaşamına daha fazla katılır.
- Evlenme ve boşanma çekirdek ailede hukuk kurallarına bağlı olarak gerçekleşir.
- Tek eşliliğin olduğu ailedir.
- Akrabalık hem anne hem de baba tarafından geçmektedir. Ancak akrabaların çekirdek aile içindeki etkisi ve rolü azalmıştır.
- Yeni evlenen çiftin evi anne ve babaların oturdukları evlerden ayrı, bağımsız bir yerde kurulur.
teşekkürler