İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla üretilen somut nesnelere mal denir. Ekmek, şeker, kalem, elbise, otomobil, buzdolabı vs. birer maldır.
İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla gerçekleştirilen işlere hizmet denir. Temizlik, ulaşım, bankacılık, işçilik, berberlik, doktorluk, eğitim vs. birer hizmettir. Hizmetleri iki alt gruba ayırmak mümkündür. Doktorlar, berberler, dişçiler, sundukları hizmetler kişisel hizmetlerdir.
Öte yandan kişisel olmayan ancak üretim organizasyonu oluşturan hizmet sınıfı vardır ki bunlara ticari hizmetler sınıfı denir. Bankacılık, ulaşım, ticaret, sigorta ve iletişim en önemli ticari hizmetler arasında yer alır. Mal ve hizmetler ekonomide ihtiyaçları karşılamak amacıyla üretilir. Aralarındaki fark malın somut, hizmetin soyut olmasıdır.
Ekonomi içerisinde mallar, üretiminde kullanılan emeğe göre ikiye ayrılır:
a. Elde Ediliş Biçimine Göre Mallar
Elde edilmeleri için herhangi bir emek ve masraf gerektirmeyen şimdi ve gelecekteki ihtiyaçlarımızı karşılayacak kadar bol miktarda olan hava ve güneş ışığı gibi mallara serbest mal denir. Üretimi için emek harcanan, belirli bir fiyatı olan ve yeryüzünde kıt miktarda bulunan, bu nedenle ekonomik olarak kullanılması gereken mallara ekonomik mal denir. Örneğin otomobil, ev, ekmek, kalem, bilgisayar ekonomik maldır.
Ekonomiyi ilgilendiren yalnızca ekonomik mallardır. Kıt olan ekonomik mallar, emek ve masraf karşılığı elde edilir. Bir malın serbest veya ekonomik mal olması duruma göre değişebilir. Soluduğumuz hava serbest mal iken su altındaki dalgıçlar ve uzayda araştırma yapan astronotlar için ekonomik maldır. Doğada su kaynağı yakınına kamp kurulduğunda su serbest mal iken şehirde evimize ulaşması hizmet gerektirdiğinden ekonomik maldır. Dolayısıyla belli malları serbest veya ekonomik olarak belirlemek mümkün değildir.
EKONOMİK MALIN ÖZELLİKLERİ
- Belli bir emek sonucu üretilmelidir.
- İhtiyaca cevap veren malın bir ekonomik değeri vardır. İhtiyacı karşılama sayısı arttıkça ekonomik değeri de artar.
- Para karşılığında alınıp satılabilmeli yani değişim değerine sahip olmalıdır.
- Mal ihtiyaçları karşılamalı ve fayda sağlamalıdır.
- Mal tüketilebilir olmalıdır.
b. Kullanılış Biçimine Göre Mallar
Üretim malı: İnsanların ihtiyaçlarını dolaylı olarak karşılayan mallardır. Üretim malları, doğrudan tüketilemezler ancak bu mallarla insanın doğrudan tüketebileceği mallar üretilebilir. Üretim malları dayanıklı ve dayanıksız mallar olarak ikiye ayrılır. Dayanıklı üretim malları, üretimi sağlayan ve uzun süreli kullanılan dikiş makinesi, traktör gibi mallardır. Dayanıksız üretim malları ise üretimin gerçekleşmesinde kullanılan kömür, petrol, elektrik gibi mallardır.
Tüketim malı: İnsan ihtiyaçlarını doğrudan gideren mallardır. Bunlar dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları olmak üzere ikiye ayrılır. Dayanıklı tüketim malı, faydası bir ya da birkaç kez kullanmakla bitmeyen, uzun süreli kullanılan araba, buzdolabı, bilgisayar gibi mallardır. Dayanıksız tüketim malları insan ihtiyaçlarını doğrudan gideren ekmek, süt, mum, benzin gibi mallardır.
Serbest mallar: Doğada serbestçe yetişen, karşılığında bir bedel ödenmeyen ve çoğu zamanda tarıma dayalı ürünlerdir. Kent hayatı yaşayan bir insanın, yaşadığı kentin içinde serbest mal olarak edindiği mallar konusunda gözlemlerinizi açıklayınız. bu soruya cevap arıyorum yardımcı olursanız