Kurumlar ve Sosyal Yaptırımlar

Kişiler, yüksek veya düşük statülere göre mevkilendirilebilecekleri gibi roller de farklı düzeylerde değerlendirilmektedirler.

Bazı kişi ve davranışlar onaylanırken, bazıları onaylanmaz. Bundan dolayı her kültürde kurumlar düzenli bir biçimde mevkilendirilmiştir. Temel kurumlar, yardımcı kurumlardan daha önemlidir (Fichter, 1990, 117).

Ancak mihver [önemli, odak noktası konumunda olan] kurumlar en önemli kurumlar olarak ele alınmaktadır. Bilindiği gibi, kişinin oynadığı birçok rolden birisi, kişinin anahtar rolü sayılmaktadır. Anahtar rol, kişinin diğerleri tarafından en önemli ve en etkili olarak görülen rolüdür. Birey için anahtar rol ne ise, mihver kurum da kültür için odur. Mihver kurumların tarihsel örnekleri sayılamayacak kadar çoktur. Roma’da siyaset kurumu, Çin’de aile kurumu, Hindistan’da din kurumu ve Amerika’da ekonomi kurumu mihver kurum olarak ele alınabilir (Fichter, 1990, 118)

Mihver kurumun diğer kurumların önüne geçmesi, toplumdaki kişilerin onayına bağlıdır. Bir başka değişle mihver kurumda ifade edilen değerle, oynanan roller ve gerçekleştirilen işlevler halkın genel onayına sahip bulunmalıdır. Sonuçta kişiler de diğer kurumlardaki rollerinin birtakım yanlarını, mihver kurumun beklenti ve talepleri yüzünden “kurban etme” zorunda kalırlar. Bu durum, temel kurumların birbirine bağımlılığının açık bir örneğidir. Mihver kuruma ne kadar çok önem verilirse, mihver kurumdaki ciddi bir huzursuzluğun toplam kültür üzerindeki etkisi de o ölçüde büyük olacaktır (Fichter, 1990, 118)

Öte yandan toplumda yüksek değer atfedilen kurumlar kadar, cezalarla değerlendirilen birtakım yardımcı kurumlar da vardır. Örneğin; suçun olumsuz olarak değerlendirilmesine karşın, ekonominin yardımcı kurumları içinde suçlu davranış kalıpları yine de bulunur. Kumar, geniş ölçüde dışlanan bir boş zaman değerlendirme kurumudur. Bilet sahtekârlığı ve rüşvet gibi davranışlar genelde oynanmasalar da, kurumsallaşabilme olanağını bulmuşlardır. Bu davranış formlarının sosyal problem haline gelmesinin incelenmesi ayrı bir çalışma konusudur (Fichter, 1990, 118).

Yorum yapın