Ekonomik sistemler, toplumun ekonomik düzenini, ekonomik etkinliklerinin örgütlenme biçimini ve üretim teknolojisini belirler.
Bu sistemler, ekonominin temel sorunu olan, malların kimler için hangi yöntemlerle üretileceği ve bölüşüleceği sorununa farklı çözümler getirir. Dünyada örgütlenmeler farklı biçimlerde olmaktadır. Yöntem farklılıklarına rağmen amacın tek olduğunu söylemek mümkündür. Ortak amaç “insanoğlunun sonsuz ihtiyaç ve taleplerini sınırlı olanaklarla karşılamak”tır.
KAPİTALİST EKONOMİ SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ
- Özel mülkiyet esastır.
- Ekonomi serbest piyasa koşulları altında işler.
- Üretim araçları özel kişilerin elindedir.
- Devlet ekonomik yaşama müdahale etmez. Kontrolünü sağlar.
- Ekonomide birey kendi çıkarı peşinde koşar.
- Üretimde belirleyici olan kârdır.
- Temel ihtiyaçlar dışında başka tüketim alışkanlıkları yaratılır.
SOSYALİST EKONOMİ SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ
- İktidar ve üretim araçları halk tarafından kontrol edilir.
- Üretim kâra göre değil, temel gereksinimlere göre şekillenmektedir.
- Üretilenler toplumda eşit şekilde ya da toplumun haklı göreceği eşitsizliklerle dağıtılır.
- Toplumun çıkarları bireyin çıkarlarından önce gelir.
- Özel mülkiyet sınırlıdır.
- Özel teşebbüs yoktur.
KARMA EKONOMİ SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ
- Devlet ve özel teşebbüs birlikte yer alır.
- Kapitalizm ve sosyalizm arasında yer alan fakat özü itibarıyla kapitalizme yakın olan bir sistemdir.
- Devlet ekonomiye kısmi olarak müdahale eder.
- Kamu yararı ile bireysel çıkarlar bağdaştırılmıştır.
- Devlet, toplum tercihlerine uygun üretimi sağlamak amacıyla piyasa mekanizmasını düzeltici önlemler almaktadır.
- Özel girişimcinin yatırım yapmayı kârlı bulmadığı alanlarda toplum ihtiyaçlarını karşılamak için devlet girişimde bulunur.
