Kültür Nedir? Öğeleri ve Özellikleri Nelerdir?

Kültürün sözlük anlamı; “sürmek, ekip biçmek, tohumların iyileştirilmesi”dir.

Kimi eserlerde kültür yerine “ekin” kavramı da kullanılmaktadır. Günlük dilde “kültürlü olma” bilgili, çalışkan, eğitim düzeyi yüksek, düşünce zenginliği olan, saygılı gibi anlamlarda kullanılır. “Kültürlü insan” sosyal faaliyetlerde aktif, bilim, sanat ve felsefe alanında bilgili anlamında kullanılır.

Okumak, kültürlü bir insan olabilmenin ilk şartıdır.

 

KAVRAMLARANLAMLARNİTELİKLER GÖREVLER
Kullanım Alanlarına GöreGenelÖzel
Bilimsel alanda “kültür”UygarlıkÇin, Hint, Fransız, Batı ve İslam kültürü ya da uygarlığı anlamındaTarihsel, bütün­sel ve evrimsel
Beşeri alanda ve günlük dilde “kültür”EğitimGenel, mesleki ve teknik eğitim; tıp, sanat ve fen eğitimi;  yaygın eğitim anlamındaDeğerlendirici, eleştirici, geliş­ tirici, öğretici ve yayıcı
Estetik alanda “kültür”SanatBarok, Rönesans ve modem sanat; resim sanatı, müzik sanatı, il­ kel ve modem sanat; romantik ve gerçekçi sa­nat anlamında.Eleştirici, yaratıcı eğitıci, değerlendi­ rici güzel ya da güzelleştirici estetik.
Maddi (tekno­lojik) ve biyolojik alanda ‘kültür”ÜretimAvcılık, tarım ve endüstri kültürü anlamındaGünlük toplum sal yaşamı destekleyici, üretici, deneyici, çoğaltıcı ve bes­Ieyici.

Kültür, bir toplumda ilerlemenin, üretimin, eğitimin, bilimin, güzel sanatların, insan ve toplum anlayışının gelişim düzeyini gösterir. İnsanlar doğayla ilişkisinde, ihtiyaçlarını gidermek için üretimde bulunurlar. Aynı zamanda yaşamlarını sürdürmek için diğer insanlarla toplumsal ilişkilere girerler. İşte bu üretim etkinliği ve toplumsal ilişkiler sonucunda kültür ortaya çıkmıştır.

Maddi ve Maddi Olmayan Kültür Ögeleri

Kültür kavramı çok anlamlı ve geniş kapsamlı olduğundan, içeriğini daha iyi anlayabilmek için maddi ve maddi olmayan kültür ögeleri şeklinde ayrım yapılmaktadır. Kültürün bu iki temel ögesini aşağıdaki tabloda gösterebiliriz.

KÜLTÜR

Maddi: Kültür Ögeleri

Manevi: Kültür Ögeleri

İnsan emeğinin toplumsal gelişme süreci içinde yarattığı araç ve ge­ reçlerdir.İnsanların birbiriyleriyle kurduğu ilişkiler sonucu yarattığı yazılı ve yazısız kurallardır.
Toplumun herhangi bir gelişim aşamasındaki teknolojik ilerleme­ sini, üretim, teknik, hüner ve becerilerini ifade eder.Toplumun yaşamını düzenleyen değer, yasa, gelenek, görenek, ahlak ve inançlardır.
Okullar, fabrikalar, kitaplar, oto­ mobiller, giydiğimiz elbiseler vb.maddi kültür ögeleridir.Dil, sanat vb. manevi kültür ögeleridir.

Kültürün bu iki temel ögesi birbirinden bağımsız değildir, birbirleriyle karşılıklı etkileşim içindedir. Bu iki öge bir bütün olarak kültürü oluşturur. Maddi kültür ögelerine anlam veren manevi kültür ögeleridir. Örneğin; ilkel toplumlarda verimlilik ve doğurganlık anlamlarına gelen Venüs heykeli, günümüzde estetik değerler taşıyan bir sanat eseridir. Oysa, bu heykel, belirtilen anlamına kavuşmadan önce bir mermer parçasından ibaretti.

 

Kültürün  Özellikleri

Kültür Toplumsaldır: Kültür bir toplumun ya da toplumsal grubun temel özelliğidir. Toplumların doğal varlık alanında var olması gibi, kültürler de toplumsal varlık alanında var

Kültür Tarihseldir: Her kültür ve kültür ögesi toplumların tarihsel gelişim süreçlerinde oluşur. Tarihten bağımsız bir toplumdan söz edilemeyeceği gibi, kültürden de söz edilemez. Bugünkü kültürel değerlerimiz geçmişteki kültürel değerlerden etkilenerek şekillenmiştir.

Kültür Hem Öğrenilir Hem Öğretilir. Kültürün öğrenilmesinin ve öğretilmesinin aracı dildir. İnsan, doğduğu toplumun kültürel ögelerini dil yoluyla aile kurumundan başlayarak öğrenir. Kültürel aktarım eğitim kurumlan, dernekler, vakıflar, kitle iletişim araçları vb. ile devam eder.

Doğum ile birlikte başlayan toplumsallaşma, bireyin yaşadığı toplumun kültürel ögelerini öğrenip benimsemesiyle gerçekleşir. Kültür, toplumsallaşma yoluyla gelecek kuşaklara aktarılır.

Kültür Göreli Bir Sürekliliğe Sahiptir: Kültürel ögeler toplumsal gelişme ile birlikte değişim gösterir. Kültür ögelerindeki değişme, çeşitli buluşlar yoluyla veya kültürlerin birbirleriyle karşılıklı etkileşimleri sonucunda gerçekleşir. Kültürel değişme, öncelikle maddi kültür ögelerinde olur. Buluşların ya da teknolojik gelişmelerin yeni bir kültüre aktarılması, manevi kültür ögelerinin de değişmesine neden olur. Kültürel ögelerdeki bir yenilik, aynı zamanda dilin de zenginleşmesini sağlar. Maddi kültür ögelerindeki bir değişme, manevi kültür ögelerini de zamanla değiştirir. Örneğin, üretimin kara sabanla yapıldığı bir toplum çok çocuklu ve geniş aile yapısını gerektirir. Teknolojik bir ürün olan traktörün, biçerdöverin tarıma girmesi, köydeki aile yapısını zamanla değiştirecektir.

Tarihsel bir süreç içinde, toplumların değişimi ve gelişimi sonucunda oluşan kültürel ögeler, kuşaktan kuşağa aktarılarak göreli süreklilik gösterirler. Kültürel değişmeler toplumdan topluma, zamandan zamana değişebildiği gibi aynı toplumda da zamanla değişir.

Bir kültürde doğru olan bir değer veya norm, başka bir kültür için “vahşi”, “aptalca” gelebilir. Örneğin, İspanyolların boğa güreşleri bir Hintliye yanlış gelebilir. Hindistan’ da ineklere gösterilen inanç ise bir İspanyol için “anlamsız” ola­ bilir. Farklı kültürlerin ve alt kültürlerin olması, farklı yaşam tarzlarından, coğrafi koşullardan, inançlardan, değer ve normlardan kaynaklanmaktadır. Farklılıklar olmakla birlikte, bir arada yaşama toplumsal bir gerçektir. Bu nedenle bir toplumda farklı kültürel değerlerin olması bir arada yaşama zorunluluğunu engellemez.

Farklı kültür ögelerinin bir bütün içinde birbirine bağlanmasına kültürel bütünleşme (entegrasyon) adı verilmektedir.

Yorum yapın