Siyasetin üç temel kavramı vardır. Bunlar; devlet, hükûmet ve parlamentodur. Siyaset kurumunu daha iyi anlayabilmek için bu kavramları bilmemiz gereklidir.
A. Devlet
Devlet sözcüğü Türkçeye Arapçadan geçmiştir. Sözcük anlamı elden ele geçen güç, iktidar demektir. Devlet, bir toprak parçası üzerinde yaşayan insan topluluğunun düzen içinde ve bağımsız yaşamak için kurduğu bir örgütlenmedir. Bu tanıma göre, devletin varlığı için zorunlu olan üç temel öge vardır: toprak parçası, bir insan topluluğu ve egemenlik.
Devleti kuran insan topluluğu millet adını alır. Milletin üzerinde yaşadığı kara parçası vatan (yurt)dır. Devletin içte huzur ve düzeni, dışta bağımsızlığı sağlama gücü ise egemenliktir. Bu ögelerden biri olmazsa devlet de var olamaz.
Egemenlik, devletin ülke toprakları üzerinde siyasi yönetim yetkisini kullanma hakkıdır. Karar verme yetkisine sahip olma, bir şeyi zorla da olsa yaptırabilen otorite ve irade anlamına gelir. Bir ülkede egemenliği kullanma hakkı iktidardadır.
Meşruiyet (yasallık), Bir toplumda iktidarı elinde bulunduranların, yönetme gücünü yasalara uygun olarak elde etmesi ve bu gücünü yasalara uygun olarak sürdürmesidir.
Alman sosyolog Max Weber (Maks Veber, 1864-1920) meşruluğu (yasallığı) “iktidara tabi olanlarca beslenen inanç” olarak tanımlar.
B. Hükûmet
Siyasal bir kuruluş olan devlet, yönetme gücünü çeşitli kurum ve kurallarla gerçekleştirir. Hükûmet, devletin yürütme gücünü elinde tutan organdır. Genel anlamda devletin tüm yönetim birimlerini kapsayan hükûmet; devletin yönetme, güvenlik, savunma, vergi toplama gibi işlerini yapar. Dar anlamda ise yürütme organını, devlet başkanı ve bakanlar kurulu oluşturur.
Demokratik ülkelerdeki hükûmetler meşruiyet temeline dayanır. Hükûmetler halkın oyuyla seçilen meclisten güvenoyu alarak kurulur ve meşruiyet kazanır. Böyle kurulan hükûmet gücünü halktan alır.
Hükûmet; devletin görevlerini yerine getirmesini sağlayan yetkili organdır. Anayasa’mıza göre yürütme görevi yasalar çerçevesinde cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından yerine getirilir. Cumhurbaşkanı devletin bağımsızlığını, bütünlüğünü, sürekliliğini temsil eden kişidir.
C. Parlamento (Meclis)
Kanun yapma (yasama), devlet bütçesini hazırlama ve hükûmeti denetleme görevleri olan ve üyeleri belirli bir süre için halk tarafından seçimle belirlenen kişilerin oluşturduğu siyasi organa parlamento denir. Parlamento halk iradesinin bir göstergesidir.
Parlamento devletin yasama organıdır. Seçim yoluyla gelen milletvekilleri devlet işlerinin daha iyi ve hızlı yapılabilmesi amacıyla yeni yasalar çıkarırlar. Bu yasaları uygulayan organ hükûmettir. Ayrıca milletvekilleri çıkarılan yasaların hükûmet tarafından uygulanıp uygulanmadığını denetleme hakkına sahiptir. Gerekirse oy çokluğu ile hükûmeti düşürebilirler. Parlamentonun yasama, bütçeyi onaylama, hükûmeti denetleme, ülkenin iç ve dış politikalarını belirleme gibi görevleri vardır.