Sosyoloji, din olgusunu toplumun bir parçası olarak ele alır. Dinin toplumsal anlamı, değeri, önemi ve sonuçları üzerinde durur.
Sosyoloji için din toplumsal kurumlardan biridir. Sosyoloji, tarih boyunca ortaya çıkan dinleri karşılaştırır. Dinlerin nasıl değiştiğini, bu değişikliklerin nedenlerini araştırır. Dinsel inancın doğru, yanlış, iyi ya da kötü olup olmadığı toplum bilimciyi ilgilendirmez. O, değer yargılarında bulunmaksızın din olgusunu topluma etkileri yönünden ele alır ve inceler.
Sosyoloji, çeşitli dinlerde ortak olan ögeleri araştırır. Bu ögeler; kutsal ve doğaüstü, inanç ve değerler sistemi, ibadet ve ayinlerdir.
FARKLI DİN VE İNANÇLAR
Totemizm:
Klanda görülen en eski ve en ilkel dindir. Durkheim; klanı ilk topluluk, onun dini olan totemizmi de ilk din saymaktadır. Totem, kutsal sayılan bir bitki ya da hayvandır.
Fetişizm (putpereslik):
Totemin resmine ya da heykellerine tapmadır.
Animizm (ruha tapma):
Antropolog Edward Tylor (Edvırd Teylır, 1832-1917)’a göre animizm doğadaki tüm varlıkların bir ruha sahip ve canlı olduğu, tüm evrenin ruhlarca yönetildiği inancıdır.
Natürizm:
Tapılanlar, genellikle insanın açıklayamadığı ya da korktuğu güneş, ay, yıldırım, ateş gibi doğa varlıklarıdır.
Manizm (ocak dini):
Ölen ataların ruhlarının aile çevresinde yaşadığı ve aileyi koruduğu inancına dayanır. Bu nedenle her evde büyük ocaklar yakılır ve ruhların aileyi terk etmemesine çalışılır.
Politeizm (çok tanrıcılık):
Birden fazla tanrının varlığına inanmadır.
Monoteizm (tek tanrıcılık):
Tek tanrılı din anlayışıdır. İslamiyet, Hristiyanlık, Musevilik gibi dinler tek tanrı inancının olduğu dinlerdir.
Konfüçyüsçülük ve Budistlik gibi tanrı kavramına yer vermeyen dinler de vardır. Bunlar daha çok “ahlak dinleri” olarak bilinir.