Kültürün temel işlevlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kültür en genel anlamda bireylere, gruplara, toplumlara yaşam ıçın gerekli davranış kalıplarını (değerler, yazılı ve yazısız normlar, araç ve gereçler) sunar.
- Kültür, toplumları, ulusları, grupları, birbrinden ayıran, onları özgün kılan bir işleve Kültür, içerdiği özelliklerle bir toplumu kendine özgü kılar.
- Bir toplumda, kültürün temel değerleri birey ve gruplara benimsetilerek toplumsal bütünlük ve uyum sağlanır.
- Kültür bireye toplumsal bir kişilik (kültürel kimlik) kazandırır.
- Kültür, bireylerin doğal çevreyi kendi istek ve çıkarları doğrultusunda yeniden şekillendirmesini, anlam vermesini sağlar. İnsan, kültürün maddi ögeleri ile doğal çevreye şekil
Atatürk’ün aşağıdaki sözleri, kültürün bu özelliklerini çok iyi değerlendirmektedir: “İnsanlar, geleneklerini, ahlaklarını, duygularını, eğilimlerini, hatta düşüncelerini eğitmede içinden çıktığı ve içinde yetiştiği toplumun genel eğiliminden kurtulamazlar. Ama bazı büyük yaradılışlı olanlar vardır ki, onlar yalnız bağlı oldukları topluma değil, bütün insanlığa karşı kalplerini ve ruhlarını aynı durumda tutarlar.” (1922) “Milletimizi geniş refah, araç ve kaynaklara sahip kılacağız.
Milli kültürümüzü çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine çıkartacağız.” (29 Ekim 1933) “Uygarlığın yeni buluşlarının, bilimin olağanüstü başarılarının, dünyayı değişmeden değişmeye sürükleyip durduğu bir çağda, yüzyılların eskittiği köhne davranış ve düşünüşlerle geçmişe saplanıp kalmakla varlığımızı korumamız mümkün değildir.” (1924) “Ülkeler çeşitlidir. Fakat uygarlık birdir. Ve bir ulusun ilerlemesi için de bu tek uygarlığa katılması gerekir.” (1924)