Toplumsal Değişme Nedir

Değişme, toplumsal hayatın belli bir kesiminde ya da tümünde, belirli bir zaman sürecinde meydana gelen olaylarla bir durumdan başka bir duruma geçişi ve farklılaşmaları ifade eder.

Toplumsal değişme yavaş veya hızlı gerçekleşen ve devamlılık gösteren bir olgudur. Örneğin din ve aile kurumlarında değişme çok az ve yavaştır. Ancak hem ekonomi kurumunda hem de teknoloji alanında çok hızlıdır.

Berlin Duvarının yıkılışı
Berlin Duvarının yıkılışı

Toplumsal değişme bütün toplumların temel özelliğidir. Ancak değişmenin hızı toplumdan topluma farklılıklar gösterir. Avrupa ülkelerinin tekonolojiyi kullanma hızı ile Afrika ülkelerindeki teknoloji kullanma hızı aynı olmadığı gibi bu kullanımın toplumsal yapıdaki değişmeye olan etkisi de aynı değildir. Bir toplumun değişiminde etkili olan faktörler bilimsel ve teknik ilerlemeler, kitle iletişim araçları, nüfus olayları, coğrafi koşullar (fiziksel çevre faktörü), savaşlar ve göçler, ekonomik gelişme, kültürel etkileşimler vb. olarak görülmektedir.

Toplumsal Değişmenin Özellikleri

  • Toplumsal değişmenin olmadığı bir toplum yoktur.
  • Toplumsal değişmenin hızı her zaman aynı değildir. İleriye doğru olabileceği gibi geriye doğru da olabilir.
  • Toplumsal değişme değer yargısı taşımayan (iyi, kötü, güzel) nesnel bir kavramdır.
  • Bir kurumda meydana gelen değişme, diğerlerini de etkiler. Örneğin siyaset kurumundaki köklü bir değişim ekonomi, hukuk, eğitim vb. kurumları etkileyebilir.
  • Bir toplumdaki değişiklik kendiliğinden ya da zorla gerçekleşebilir.
  • Toplumsal yapının maddi ögelerindeki sosyal değişme hızı, manevi ögelerindekinden daha yüksektir.
  • Toplum yapısı hazır olmadan gerçekleştirilmeye çalışılan değişmeler toplumsal bunalımlara yol açabilir.
  • Toplumsal değişme devamlılık gösteren bir olgudur.

Toplumsal Değişmeyle İlgili Temel Kavramlar

GELİŞME

Toplumda var olan yaşam koşullarının iyileşmesidir. Örneğin ekonomi kurumu belli bir süre sonra ihtiyaçları daha iyi karşılar duruma gelmişse gelişme yönünde bir değişimden söz edilebilir. Örneğin eğitimin laikleşmesi, çağın ihtiyaçlarına cevap vermesi vb.

İLERLEME

Daha iyiye ve mükemmele doğru olan bir yönelişi dile getirir. Ancak bir toplumda ilerleme sayılan bir düzenleme, başka bir toplumda olumsuz karşılanabilir. Bu nedenle ilerleme kavramı değer yargısı taşıyan bir kavramdır. Örneğin kişi başına düşen millî gelirin artması vb.

EVRİM

Zaman içerisinde, yavaş yavaş ve uzun bir süreçte ortaya çıkan değişmedir. Diğer bir deyişle evrim, daha güçlüye ve mükemmele doğru giden, basitten karmaşığa doğru, hem nicelik hem de nitelik yönüyle oluşan değişmelerdir. Örneğin tarımda makineli üretime geçilmesi gibi.

 

Yorum yapın